Στο μνημειώδες έργο Ιστορία του ελληνικού έθνους, ο «πατέρας» της ελληνικής ιστοριογραφίας Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος καταγράφει την ιστορική συνέχεια της ελληνικής φυλής από τους αρχαίους χρόνους μέχρι σήμερα, προσπαθώντας παράλληλα να αναιρέσει την κυρίαρχη εντύπωση ότι οι χρόνοι του Βυζαντίου υπήρξαν χρόνοι παρακμής και εκφυλισμού. Θεωρεί τη βυζαντινή περίοδο αναπόσπαστο κομμάτι της ελληνικής ιστορίας και καθιερώνει στη διδασκαλία του στο Πανεπιστήμιο Αθηνών την τριμερή διαίρεση της ελληνικής ιστορίας σε αρχαία, μεσαιωνική και νέα. Ο πρώτος τόμος του έργου περιλαμβάνει: Προϊστορικοί χρόνοι. Μύθοι. Ερμηνείαι. Ιστορική του έθνους καταγωγή, Κοινωνική, ηθική και πολιτική κατάστασις του έθνους, Πρώτοι ιστορικοί χρόνοι - Γεωγραφία και ιστορία των δευτερευουσών της Ελλάδος πολιτειών, Κάθοδος των Ηρακλειδών, Σπάρτη, Αθήναι, Αποικίαι. Ηθική ενότης του έθνους, Μηδικοί ή Περσικοί πόλεμοι - Εισαγωγή. Ιώνων επανάστασις, Ο αμυντικός πόλεμος. Στρατηγία της Σπάρτης, Επιθετικός πόλεμος. Ηγεμονία των Αθηναίων, Ακμή ηγεμονίας των Αθηναίων. Μοναρχία Περικλέους, Πελοποννησιακός πόλεμος - Προοίμια του εμφυλίου αγώνος, Ο εμφύλιος μέχρι της Νικείου ειρήνης αγών, Ο εμφύλιος αγών μέχρι της καταλύσεως της ηγεμονίας των Αθηναίων, Παρακμή του πρώτου ελληνισμού - Ηγεμονία της Σπάρτης, Ηγεμονία Θηβαίων, Κατάλυσις του πρώτου ελληνισμού, Κάτοικοι της Ελλάδος. Έποικοι εξ Ανατολής, Επίδρασις των εποίκων. Αχαιοί, Έθνος. Γλώσσα. Γραφή. Τέχνη. Ομηρικά έπη.